Wat ruik je eigenlijk als het gaat regenen
Veel mensen herkennen het: nog voordat de eerste druppels vallen, lijkt er een speciale geur in de lucht te hangen. Alsof je neus je vertelt dat er een bui aankomt. Deze herkenbare geur heeft zelfs een naam: petrichor. Dat is het woord dat wetenschappers gebruiken voor de typische geur van regen op droge grond.
Die geur ontstaat niet door het water zelf, maar door stoffen die al op de grond en in de lucht aanwezig zijn. Wanneer de eerste regendruppels vallen, nemen ze kleine deeltjes mee omhoog in de lucht. Die deeltjes zweven rond en bereiken uiteindelijk jouw neus.
De rol van planten, aarde en bacteriën
Olie van planten op droge dagen
Tijdens droge en warme periodes scheiden sommige planten olieachtige stoffen af. Deze stoffen komen terecht in de bodem en hopen zich langzaam op. Zodra het gaat regenen, lossen ze een beetje op in het water en komen ze als minuscule druppeltjes in de lucht terecht. Dat geeft de regen soms een warme, bijna kruidige geur.
Op plekken met veel gras, struiken of bomen is deze geur vaak sterker. In een versteende omgeving, zoals in een drukke binnenstad, mis je een deel van dat natuurlijke effect, waardoor regen daar anders kan ruiken.
Bacteriën die een frisse aardegeur maken
In de bodem leven miljoenen bacteriën, waaronder de zogenaamde actinobacteriën. Deze micro-organismen maken een stof aan die geosmine heet. Wanneer de grond opdroogt, blijft deze stof achter in de aarde. Komt er daarna regen, dan schiet geosmine samen met fijne gronddeeltjes omhoog in de lucht. Dat zorgt voor de typische, frisse aardegeur waar veel mensen van genieten.
Omdat die bacteriën overal ter wereld voorkomen, is de geur van natte aarde opvallend herkenbaar, of je nu in een Nederlandse tuin loopt of in een buitenlands natuurgebied.
Waarom regen in de stad soms vies kan ruiken
Opgevangen viezigheid op straat
Niet elke regenbui ruikt aangenaam. In steden kan regen juist een muffe of zelfs vieze lucht veroorzaken. Ook hier is het water niet de boosdoener, maar wat het water meeneemt. Op straat ligt van alles: uitlaatgassen die neergeslagen zijn, rubberresten van banden, olie, zwerfafval en soms etensresten.
Bij droog weer merk je daar minder van, maar als het regent, komen veel van deze stoffen los. De lucht vlak boven de straat wordt dan een mengsel van waterdamp en allerlei geurtjes, en dat kan een onaangename regenlucht geven.
Riolen, putten en stilstaande lucht
Ook het riool speelt soms een rol. Wanneer putdeksels of afvoerputjes niet goed zijn afgesloten of verstopt raken, kan er tijdens hevige regen een rioollucht naar buiten komen. Dat ruikt scherp en zwavelachtig, en overheerst al snel de subtiele geur van natte aarde en planten.
Waarom dezelfde regen anders kan ruiken
Seizoen, temperatuur en jouw eigen neus
De geur van regen is dus een optelsom van planten, bodem, bacteriën en alles wat zich op straat ophoopt. In de lente ruikt regen vaak groener en levendiger, omdat planten dan volop actief zijn. In de zomer, na een lange droge periode, kan de eerste bui extra sterk ruiken door alle opgehoopte stoffen. In de herfst juist wat meer naar natte bladeren en humus.
Daarnaast ruikt niet iedereen hetzelfde. Wat de een heerlijk fris vindt, ervaart een ander als muf of juist nauwelijks opvallend. Je herinneringen, stemming en zelfs verkoudheid kunnen beïnvloeden hoe jij de geur van regen beleeft.
De volgende keer dat het gaat regenen, kun je dus met een andere blik – en neus – naar buiten stappen. Je ruikt niet alleen water, maar een heel verhaal van planten, aarde, stad en seizoen door elkaar.
