Wat is praten in je slaap precies?
Praten in je slaap klinkt soms grappig, een beetje eng of juist heel mysterieus. Toch is het eigenlijk een vrij gewoon verschijnsel. De officiële naam is somniloquie. Het betekent dat je tijdens het slapen woorden, zinnen of geluiden maakt, zonder dat je je daar bewust van bent. Vaak weet je de volgende ochtend van niets.
Je kunt in elke fase van je slaap praten, zowel in de lichte slaap als tijdens de droomslaap. Soms klinkt het als onduidelijk gemompel, soms als een compleet gesprek. Mensen die naast je liggen, kunnen er wakker van worden, terwijl jij zelf rustig door slaapt.
Waardoor ga je praten in je slaap?
Rol van stress en emoties
Een van de meest voorkomende oorzaken is stress. Als je hoofd vol zit met zorgen of sterke emoties, kan je brein daar ook tijdens het slapen mee bezig blijven. Je dromen worden onrustiger en de kans dat je hardop iets zegt, wordt daarmee groter. Het hoeft niet altijd om negatieve stress te gaan; ook spannende, leuke dingen kunnen je slaap actiever maken.
Onregelmatige slaap en vermoeidheid
Ook een rommelig slaappatroon speelt een rol. Laat naar bed gaan, vaak wakker worden of veel nachtelijke schermtijd kunnen ervoor zorgen dat je slaap minder diep en minder stabiel is. Je gaat dan vaker van de ene slaapfase naar de andere, en juist tijdens die overgangen komt praten in je slaap regelmatig voor.
Genetische aanleg en leeftijd
Bij sommige mensen lijkt er een familietrekje mee te spelen. Als één van je ouders in zijn of haar slaap praatte, is de kans groter dat jij dat ook doet. Bij kinderen komt het veel voor en verdwijnt het vaak vanzelf naarmate ze ouder worden. Bij volwassenen kan het blijven bestaan, maar meestal wordt het minder hevig.
Is praten in je slaap gevaarlijk?
Wanneer het onschuldig is
In de meeste gevallen is praten in je slaap volledig onschuldig. Je hersenen zijn simpelweg actief bezig met verwerken wat je overdag meemaakt. Het betekent niet automatisch dat er iets mis is met je geestelijke gezondheid of dat je een slaapstoornis hebt. Vaak is het hooguit vervelend voor degene die naast je ligt.
Signalen om wel serieus te nemen
Er zijn wel situaties waarin het goed is om even beter op te letten. Als je naast praten ook veel schopt of slaat in je slaap, vaak gillend wakker wordt of jezelf of je partner per ongeluk raakt, kan er meer aan de hand zijn, bijvoorbeeld een andere slaapstoornis. Ook als je overdag extreem moe bent, terwijl je denkt genoeg te slapen, is het verstandig om je huisarts te raadplegen.
Wat kun je zelf doen om het te verminderen?
Rust in je hoofd en ritme in je dag
Omdat stress en onregelmatigheid vaak een rol spelen, helpt het om je dag en avond rustiger te maken. Probeer vaste tijden aan te houden voor naar bed gaan en opstaan. Beperk cafeïne later op de dag en leg je telefoon of tablet een tijdje weg voordat je gaat slapen. Een rustig ritueel, zoals lezen of een korte ademhalingsoefening, kan je brein laten weten dat het mag ontspannen.
Wanneer hulp inschakelen zinvol is
Maak je je zorgen, of vindt je partner het erg belastend, dan is het geen slecht idee om je ervaringen eens te bespreken met de huisarts. Deze kan samen met jou kijken of er aanwijzingen zijn voor een andere slaapstoornis en of verder onderzoek in een slaapcentrum nuttig is. Vaak is geruststelling al voldoende, maar als er meer speelt, is het fijn om daar op tijd duidelijkheid over te krijgen.
In de kern geldt: praten in je slaap is meestal vooral een bijzonder weetje over hoe jouw brein werkt, en zelden een reden tot paniek.
