Waarom we met onszelf praten
Misschien betrap je jezelf er weleens op: je loopt door het huis en mompelt iets als “Waar heb ik mijn sleutels nou gelaten?” of “Niet vergeten de was op te hangen.” Veel mensen vragen zich af of dat eigenlijk wel normaal is. Het korte antwoord: ja, zelf praten is heel gewoon, en vaak zelfs handig.
Ons brein gebruikt taal niet alleen om met anderen te communiceren, maar ook om gedachten te ordenen. Door hardop te praten, maak je van vage gedachten duidelijke zinnen. Dat helpt om beter te focussen, keuzes te maken en dingen te onthouden. Kinderen doen dit van nature; zij praten tijdens het spelen hardop tegen zichzelf om stap voor stap te begrijpen wat ze doen.
De voordelen van praten met jezelf
Beter onthouden en plannen
Als je iets hardop zegt, blijft het vaak beter hangen. Denk aan het herhalen van een pincode of een boodschappenlijstje. Door woorden te horen én te zeggen, activeer je meerdere delen van je brein tegelijk. Dat maakt de kans groter dat je het onthoudt.
Ook bij plannen werkt zelfspraak goed. Wanneer je bijvoorbeeld zegt: “Eerst ruim ik de keuken op, daarna schrijf ik dat mailtje”, maak je als het ware een klein stappenplan voor jezelf. Zo voelt een taak minder chaotisch en weet je waar je moet beginnen.
Minder stress in drukke momenten
Zelfs in spannende situaties kan praten met jezelf helpen. Door rustig te zeggen: “Oké, ademhalen, één ding tegelijk”, geef je jezelf houvast. Je zet je gevoelens om in woorden, waardoor ze iets minder overweldigend worden. Het is een eenvoudige manier om jezelf te kalmeren zonder dat je iemand anders nodig hebt.
Is er een verschil tussen hardop en in gedachten praten
We praten niet altijd hoorbaar met onszelf. Vaak voeren we hele gesprekken in ons hoofd. Dat innerlijke stemmetje ken je vast: het commentaar tijdens het kijken van een film, of de twijfel als je een keuze moet maken. Dit is eigenlijk dezelfde vorm van zelfspraak, alleen stiller.
Hardop praten kan extra nuttig zijn als je snel afgeleid raakt of als je ergens doorheen moet werken, zoals bij het leren voor een toets of het uitzoeken van papierwerk. In gedachten praten is weer handiger op plekken waar je niet hardop wilt praten, zoals in de trein of op je werk.
Wanneer moet je je zorgen maken
In de meeste gevallen is praten met jezelf onschuldig en zelfs gezond. Toch zijn er situaties waarin het verstandig is om beter op te letten. Als je bijvoorbeeld stemmen hoort die jou dingen opdragen, je uitschelden of met elkaar praten zonder dat jij daar controle over hebt, is dat iets anders dan gewone zelfspraak.
Ook als je merkt dat je er last van krijgt in het dagelijks leven, bijvoorbeeld omdat je niet meer goed kunt concentreren op werk of school, kan het helpen om met een huisarts te praten. Die kan samen met jou kijken wat er precies aan de hand is en of extra hulp nodig is.
Een alledaagse gewoonte omarmd
Praten met jezelf is dus geen gek trekje, maar een hulpmiddel dat veel mensen dagelijks gebruiken. Het helpt bij onthouden, plannen en omgaan met spanning. De volgende keer dat je jezelf betrapt op een hardop gemompeld zinnetje, hoef je je dus niet te schamen. Je brein is gewoon hard aan het werk om jouw dag een beetje overzichtelijker te maken.
