Wat is tegen jezelf praten precies
Bij tegen jezelf praten denken veel mensen aan hardop praten in een lege kamer. Maar in werkelijkheid praten we veel vaker tegen onszelf dan we doorhebben. Dat kan in je hoofd zijn, als een soort innerlijke stem, of zachtjes hardop wanneer je alleen bent. Je denkt bijvoorbeeld: niet vergeten de was uit de machine te halen, of je zegt zachtjes: waar heb ik mijn sleutels gelaten.
Dit noemen we ook wel innerlijke spraak. Het is een manier waarop je gedachten vorm krijgen in woorden. Bij de een klinkt dat als complete zinnen, bij de ander meer als losse woorden of een gevoel dat moeilijk in taal te vangen is. Toch is het allemaal een vorm van zelfgesprek.
Waarom praten we eigenlijk tegen onszelf
Helpen bij plannen en onthouden
Zelfgesprek helpt je om overzicht te houden. Door dingen in woorden te gieten, maak je als het ware een klein stappenplan voor jezelf. Je zegt bijvoorbeeld: eerst dit mailtje afmaken, dan koffie halen, daarna die ene collega bellen. Door het uit te spreken orden je je dag. Kinderen doen dit vaak heel duidelijk hardop, volwassenen meestal in hun hoofd.
Om emoties te begrijpen
We praten ook tegen onszelf om gevoelens een plek te geven. Na een ruzie kun je denken: oké, ik was echt moe, daarom reageerde ik zo fel. Door er woorden aan te geven, begrijp je jezelf beter. Dat kan helpen om rustiger te worden en om volgende keer anders te reageren.
Motivatie en geruststelling
Veel mensen geven zichzelf onbewust een peptalk. Denk aan zinnen als: dit kan ik, nog even volhouden of het komt wel goed. Dat lijkt simpel, maar het heeft effect. Je brein reageert niet alleen op wat anderen tegen je zeggen, maar ook op wat je zelf herhaalt. Op die manier kun je jezelf aanmoedigen of juist een beetje kalmeren.
Is tegen jezelf praten normaal of zorgelijk
Wanneer het heel normaal is
In de meeste gevallen is tegen jezelf praten volkomen normaal. Zeker als je het vooral doet tijdens concentratiewerk, bij stress, of wanneer je iets moeilijks moet onthouden. Veel wetenschappers zien het zelfs als een teken dat je hersenen actief bezig zijn met plannen, leren en verwerken.
Ook hardop praten is op zichzelf niet vreemd. Sommige mensen denken beter als ze hun gedachten letterlijk kunnen horen. Dat zie je bijvoorbeeld bij mensen die iets technisch doen, zoals een reparatie, of bij creatief denkwerk.
Wanneer je alert mag zijn
Toch zijn er situaties waarin zelfgesprek onprettig kan worden. Bijvoorbeeld wanneer je jezelf vooral uitscheldt of voortdurend kleineert met zinnen als: ik kan ook echt niks of ik verpest alles. Dat kan je zelfvertrouwen aantasten en maakt dagelijkse dingen zwaarder dan nodig. In zulke gevallen is het goed om je af te vragen waar die strenge toon vandaan komt.
Ook als je stemmen hoort die niet als jouw eigen gedachte voelen, of opdrachten krijgen die je angstig maken, is het verstandig professionele hulp te zoeken. Dat gaat verder dan gewoon tegen jezelf praten en verdient serieuze aandacht.
Kun je leren vriendelijker tegen jezelf te praten
Omdat we de hele dag door met onszelf in gesprek zijn, heeft de toon van dat gesprek veel invloed. Je kunt oefenen om je innerlijke stem iets milder te maken. Bijvoorbeeld door zinnen om te buigen van ik doe alles fout naar dit ging niet goed, maar ik kan ervan leren. Het klinkt klein, maar het maakt een groot verschil in hoe je je voelt.
Tegen jezelf praten is dus niet alleen normaal, het kan ook een handige dagelijkse tool zijn. Door je bewust te worden van wat je tegen jezelf zegt, maak je van dat automatische geroezemoes in je hoofd een gesprek dat echt helpt in plaats van tegenwerkt.
