Waarom klinkt je stem zo vreemd op een opname
Bijna iedereen schrikt een beetje als hij of zij zichzelf voor het eerst op een opname hoort. Je stem klinkt hoger, dunner of gewoon heel anders dan je gewend bent. Toch is de opname meestal eerlijker dan jouw eigen gehoor. Hoe kan dat precies, en waarom voelt het zo ongemakkelijk?
Zo hoor je je stem in je eigen hoofd
Als je praat, hoor je jezelf op twee manieren tegelijk. De eerste manier is via de lucht, net zoals je andere mensen hoort praten. Geluidsgolven gaan door de lucht, komen je gehoorgang binnen en bereiken je trommelvlies. Dat is de manier die een microfoon ook vastlegt.
De tweede manier is speciaal: via je eigen botten. Trillingen uit je stembanden gaan door je schedel en kaak naar je binnenoor. Bot geleidt lage tonen beter dan hoge tonen. Daardoor klinkt jouw eigen stem in je hoofd voller en warmer dan hij in werkelijkheid is.
Je brein raakt gewend aan die combinatie van luchtgeleiding en geleiding via het bot. Dat samengestelde geluid wordt voor jou de “echte” versie van je stem.
Wat een opname wél en niet laat horen
Een microfoon registreert alleen de geluidsgolven in de lucht. De trillingen door je botten worden niet opgenomen. Het resultaat is een stem met relatief meer hoge tonen en minder laag. Voor jou voelt dat alsof je stem opeens pieperig of schel is geworden.
Daarnaast voegen sommige apparaten hun eigen klank toe. De microfoon van een telefoon bijvoorbeeld benadrukt vaak bepaalde frequenties zodat spraak beter verstaanbaar is. Dat kan je stem nóg anders laten klinken dan je gewend bent, ook al blijft het dichter bij wat anderen daadwerkelijk horen dan jouw eigen beleving.
Waarom het zo ongemakkelijk voelt
Een botsing met je zelfbeeld
Je stem is een belangrijk onderdeel van hoe je jezelf ziet. Jarenlang hoor je een versie van je stem die door botgeleiding warmer klinkt. Zodra je een opname hoort, bots je tegen een ander beeld van jezelf op. Dat voelt soms alsof je naar een vreemde luistert, terwijl je weet dat jij het bent.
Je hoort ineens elk detail
Opnames leggen pauzes, zuchtjes en stopwoordjes genadeloos vast. Omdat je weet dat jij het bent, luister je extra kritisch. Dingen die een ander nauwelijks opvallen, springen er voor jou ineens uit. Dat versterkt het gevoel dat er iets “mis” is met je stem, terwijl het vaak vooral gewenning is.
Kun je wennen aan het horen van je eigen stem
Goed nieuws: je kunt eraan wennen. Hoe vaker je jezelf terughoort, bijvoorbeeld in spraakmemo’s, video’s of voicemails, hoe normaler het gaat voelen. Je brein leert dat deze versie van je stem ook bij jou hoort. Veel mensen die voor werk vaak spreken voor de camera of microfoon, geven aan dat de schrik na een tijdje helemaal verdwijnt.
Je eigen stem zal waarschijnlijk nooit precies klinken zoals in je hoofd. Maar dat betekent niet dat er iets mis mee is. Voor de mensen om je heen is de stem van de opname gewoon de stem die ze al die tijd al horen.
