Het vreemde gevoel dat de jaren sneller gaan
Veel mensen hebben het idee dat de tijd sneller gaat naarmate ze ouder worden. Als kind leken zomervakanties eindeloos te duren, terwijl een jaar als volwassene voorbij lijkt te vliegen. Toch tikt de klok altijd in hetzelfde tempo. Hoe kan het dan dat onze beleving zo anders is?
Hoe je brein tijd inschat
Je brein heeft geen ingebouwde klok. In plaats daarvan gebruikt het ervaringen, gebeurtenissen en herinneringen om tijd in te schatten. Hoe meer er gebeurt in een bepaalde periode, hoe langer die periode achteraf lijkt te duren. Een drukke, nieuwe dag voelt in je geheugen vaak langer dan een rustige, voorspelbare dag.
Als kind maak je voortdurend nieuwe dingen mee: voor het eerst naar school, nieuwe vrienden, nieuwe plekken. Je brein slaat veel details op en dat geeft achteraf het gevoel dat de tijd langzaam ging. Later in je leven wordt veel meer routine. Je dagelijkse patroon lijkt op gisteren en op vorige week. Daardoor voelt een maand al snel als één grote, samengeknepen herinnering.
De rol van routine en gewenning
Waarom voorspelbaarheid tijd laat ‘krimpen’
Gewenning speelt een grote rol. Wanneer je iets al vaak hebt meegemaakt, besteedt je brein er minder aandacht aan. De weg naar je werk, de vaste vergadering, dezelfde supermarkt: je loopt er bijna op de automatische piloot doorheen. Omdat je er weinig bewuste aandacht aan geeft, bouw je minder herinneringen op en voelt de periode achteraf korter.
Nieuwe of spannende momenten werken precies andersom. Een eerste werkdag, een verhuizing of een reis naar een nieuw land kost veel mentale energie. Je brein slaat dan meer details en indrukken op. Daardoor lijkt diezelfde hoeveelheid kloktijd achteraf langer te duren.
Waarom het met de jaren ‘sneller’ lijkt te gaan
Relatieve tijd: een jaar is niet altijd even lang in je beleving
Er speelt nog iets anders mee: de verhouding tussen je leeftijd en een jaar. Voor een kind van vijf is één jaar twintig procent van het hele leven tot dan toe. Voor iemand van veertig is een jaar maar een klein deel van alle eerdere jaren. Daardoor voelt een jaar voor een volwassene relatief korter.
Ook kijken we als volwassene vaker terug in grotere blokken: “deze zomer”, “dit jaar”, “deze baan”. Die grote brokken tijd maken het makkelijker om te zeggen dat iets “zomaar voorbij” was.
Kun je de tijd weer ‘langzamer’ laten voelen?
Kleine keuzes met groot effect op je tijdsbeleving
De klok laat zich niet beïnvloeden, maar je beleving wel. Door bewust meer nieuwe ervaringen op te zoeken, voelt de tijd vaak rijker en minder vluchtig. Denk aan een nieuwe hobby, een andere route naar je werk, een cursus of vaker een dagje weg naar een onbekende plek.
Ook helpt het om meer stil te staan bij wat je doet. Even je telefoon weg, een korte wandeling zonder afleiding of ’s avonds bewust terugdenken aan je dag. Hoe meer aandacht je geeft aan momenten, hoe meer herinneringen je opbouwt en hoe minder snel de tijd achteraf lijkt te zijn gegaan.
