Waarom krijg je in de winter vaker een schokje?
In de winter heb je het vast al eens meegemaakt: je doet je jas uit, je trui knettert, je haar blijft een beetje overeind staan en als je de deurklink aanraakt, voel je ineens een klein schokje. Dat heeft alles te maken met statische elektriciteit. Klinkt ingewikkeld, maar het is eigenlijk een heel gewoon natuurverschijnsel dat je elke dag om je heen ziet.
Statische elektriciteit ontstaat wanneer er kleine, elektrische deeltjes (elektronen) van het ene voorwerp naar het andere springen. Meestal merk je daar niets van, maar soms bouwt het zich op tot een punt waarop je het wél voelt. Vooral in de winter gebeurt dit vaker, omdat de lucht dan droger is door de kou en de verwarming. Droge lucht geleidt elektriciteit minder goed, waardoor de lading langer blijft hangen.
Wat heeft je kleding hiermee te maken?
Niet alle kleding zorgt even snel voor die knetterende truien en schokjes. Vooral synthetische stoffen, zoals polyester en acryl, maken je gevoelig voor statische elektriciteit. Wanneer twee verschillende stoffen langs elkaar schuiven, bijvoorbeeld je trui tegen je jas of je shirt tegen je sjaal, wisselen ze elektrische lading uit.
Waarom knettert je trui als je hem uittrekt?
Als je je trui uittrekt, wrijf je de stof over je T-shirt of over je huid. Door die wrijving verschuiven de elektrische deeltjes. De ene stof houdt meer elektronen vast dan de andere. Zo ontstaat er een verschil in lading. Dat voel je als kleine knettertjes en soms zie je zelfs minuscule vonkjes in het donker. Dat is simpelweg de opgebouwde lading die een weg naar buiten zoekt.
Katoen en wol hebben hier vaak minder last van dan synthetische stoffen, maar ook daarbij kun je soms nog een lichte knetter voelen, vooral als de lucht erg droog is.
Waarom voel je een schok bij het aanraken van een deurklink?
Op het moment dat jij vol zit met statische elektriciteit en iets aanraakt dat wél goed geleidt, zoals een metalen deurklink of een verwarming, springt de lading ineens over. Dat gaat heel snel en dat voel je als een klein schokje. Het is meestal niet gevaarlijk, maar wel vervelend en soms even pijnlijk.
Ook andere voorwerpen, zoals een autoportier, een winkelwagen of een metalen trapleuning kunnen zorgen voor zo’n schok. Eigenlijk is het je lichaam dat zich ontlaadt naar iets dat de elektriciteit goed kan afvoeren.
Wat kun je zelf doen om het te verminderen?
Eenvoudige tips voor thuis
Je kunt statische elektriciteit nooit helemaal voorkomen, maar je kunt het wel verminderen. Kies wat vaker voor kleding van natuurlijke materialen zoals katoen en wol. Probeer verschillende synthetische stoffen niet te veel over elkaar te dragen, omdat die extra veel wrijving geven. Een iets hogere luchtvochtigheid in huis helpt ook, bijvoorbeeld door een bakje water aan de verwarming te hangen of planten in huis te zetten.
Moet je toch vaak een schok bij de deurklink incasseren? Raak dan eerst even iets aan met de rug van je hand of met een sleutel in je hand. Dat geleidt de lading net zo goed, maar voelt meestal minder heftig dan een directe tik op je vingertoppen.
