Het geheim van krakende planken
Velen van ons kennen het geluid: die onverwachte, luide kraak als je ’s avonds laat door de kamer loopt. Hoewel een krakende houten vloer vaak sfeer toevoegt aan een oud huis, kan het soms behoorlijk irritant zijn. Maar waarom gebeurt dit nou juist als het droog is? Het antwoord zit in de natuurlijke eigenschappen van hout en de mate van luchtvochtigheid in huis.
Hout is een hygroscopisch materiaal. Dat betekent dat het vocht uit de lucht opneemt en afgeeft. Wanneer het vocht opneemt, zet het uit; wanneer het vocht afgeeft, krimpt het. De meeste mensen denken dat een vloer kraakt als deze uitzet (bij vochtig weer), maar het tegenovergestelde is vaak het geval in moderne, goed geïsoleerde huizen.
De rol van luchtvochtigheid
In de winter, wanneer de centrale verwarming volop draait, wordt de lucht binnenin huis erg droog. Deze droge lucht zorgt ervoor dat het hout van je vloer snel vocht verliest en krimpt. Als de houten vloerplanken krimpen, ontstaan er kleine openingen tussen de planken, of tussen de planken en de onderliggende draagbalken (de zogenaamde ‘rattenschrikkers’ of de ondervloer).
Wanneer je over de gekrompen planken loopt, bewegen ze lichtjes in deze ontstane ruimte en schuren ze langs elkaar of langs de spijkers en schroeven waarmee ze zijn vastgezet. Dit schuren en bewegen veroorzaakt het typische krakende geluid. Het is dus meestal krimp, veroorzaakt door droogte, die de boosdoener is.
Hoe meet je de ideale omstandigheden?
Om krakende vloeren tegen te gaan, moet je proberen de luchtvochtigheid in huis zo stabiel mogelijk te houden. De ideale relatieve luchtvochtigheid (RV) voor houten vloeren ligt meestal tussen de 45% en 60%. Zodra de RV onder de 40% zakt, begint het hout significant te krimpen. Je kunt de RV eenvoudig meten met een hygrometer, die je voor een klein bedrag kunt aanschaffen.
Praktische oplossingen voor een stille vloer
Als je weet dat droogte de oorzaak is, kun je actie ondernemen. De meest effectieve oplossing is het verhogen van de luchtvochtigheid in huis. Dit kan op verschillende manieren:
Een luchtbevochtiger is de meest directe en gecontroleerde manier om de luchtvochtigheid op peil te brengen. Zorg ervoor dat je deze instelt op een constante waarde rond de 50%. Dit is niet alleen beter voor je vloer, maar ook voor je gezondheid en je houten meubels.
Een simpelere, maar minder nauwkeurige oplossing is het plaatsen van waterbakjes aan de radiatoren. Hoewel dit helpt om wat vocht in de lucht te brengen, moet je dit vaak combineren met andere methoden om tot de ideale luchtvochtigheid te komen.
Mocht de vloer ondanks een goede luchtvochtigheid blijven kraken, dan kan het zijn dat de planken loszitten van de onderbalken. In sommige gevallen kan het aanbrengen van talkpoeder of grafietpoeder in de kieren helpen om de wrijving en dus het kraken te verminderen. Dit is een tijdelijke, mechanische oplossing, maar het pakt niet de onderliggende oorzaak van de krimp aan.
Door de luchtvochtigheid goed in de gaten te houden, kun je niet alleen dat irritante gekraak vermijden, maar verleng je ook de levensduur van je kostbare houten vloer.
